Trí thông minh đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển và hình thành nhận thức của trẻ về thế giới xung quanh, tạo tiền đề cho sự thành công sau này. Ba mẹ nào cũng mong muốn con mình sở hữu trí thông minh vượt trội, học giỏi, để có tương lai xán lạn. Vậy câu hỏi đặt ra là liệu có phải gen di truyền quyết định trí thông minh của trẻ hay còn có yếu tố khác giúp trẻ thông minh hơn? Hãy cùng Omegavit.vn tìm hiểu thông qua bài viết sau đây, cha mẹ nhé.
Mục lục
Giai đoạn vàng phát triển trí não của trẻ – 1000 ngày vàng đầu đời
Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, não bộ của bé đã liên tục phát triển và thay đổi không ngừng. Trong đó 1000 ngày đầu đời là giai đoạn phát triển trí não mạnh nhất. Đây cũng được coi là giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ, có thể đạt đến 80% trọng lượng so với não trưởng thành.
1000 ngày vàng này tính từ thời gian 9 tháng trong bụng mẹ cho tới khi con sinh nhật 2 tuổi.
Có thể thấy hầu hết các kỹ năng quan trọng của trẻ được hình thành và phát triển trong giai đoạn này như: phát triển kỹ năng vận động, thị giác, ngôn ngữ, cảm xúc, khả năng giải quyết vấn đề và các kỹ năng xã hội.
Bố mẹ cần nắm rõ những kiến thức về các cột mốc phát triển của con, từ đó có những phương pháp nuôi dạy phù hợp nhằm tối đa sự phát triển trí não của con trong giai đoạn cửa sổ cơ hội vàng.
3 yếu tố quyết định đến sự phát triển trí não của trẻ
Yếu tố di truyền ảnh hưởng thế nào đến sự phát triển trí tuệ của trẻ?
Các nghiên cứu cho thấy gen di truyền quyết định khoảng 30% sự thông minh của một đứa trẻ. Trong đó các gen quy định trí thông minh nằm rải rác trên chuỗi ADN của nhiễm sắc thể X (có ở người mẹ), điều này lý giải tại sao nhiều người cho rằng con cái được thừa hưởng trí thông minh phần lớn là từ người mẹ.
Tuy nhiên khả năng nhận thức, tư duy là một đặc điểm phức tạp. Di truyền không phải yếu tố duy nhất quyết định đến trí thông minh của trẻ. Một đứa trẻ có thông minh hay không phụ thuộc đến 60% vào môi trường sống, các phương pháp giáo dục và dinh dưỡng những năm tháng đầu đời.
Môi trường nuôi dạy giúp con thông minh
Môi trường nuôi dạy tác động rất nhiều đến trí tuệ và hành vi của trẻ. Chính vì thế mà người Do Thái cũng đề cao yếu tố này trong hành trình nuôi dạy con thông minh.
Trò chuyện tương tác cùng con
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, cha mẹ cũng nên lưu ý trò chuyện và tương tác cùng con nhiều hơn để tạo sự kết nối và tăng khả năng phản xạ của con. Với các bé sơ sinh, cần giao tiếp một cách chậm rãi, sử dụng từ ngữ và cử chỉ thân mật cho con có cơ hội tương tác với ba mẹ. Từ đó các con sẽ dần hình thành tư duy ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp.
Dành nhiều thời gian cho con
Song song với đó, ba mẹ nên dành nhiều thời gian cho con, đảm bảo cho con một môi trường an toàn để bé sẵn sàng khám phá thế giới. Để làm được điều này, cha mẹ cần xây dựng một kế hoạch sinh hoạt hợp lý, cho con tiếp xúc với thế giới xung quanh nhiều hơn để con biết quan sát và dần hình thành thế giới quan.
Điều quan trọng là ba mẹ không nên quá khắt khe với con, nên tạo cho con môi trường yêu thương, kết nối với đầy đủ các thành viên trong gia đình. Để con có môi trường lành mạnh, tự do phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ.
Dinh dưỡng phát triển trí não cho trẻ nhỏ
Bên cạnh gen di truyền, môi trường nuôi dưỡng thì dinh dưỡng cũng đóng một vai trò quan trọng đến sự phát triển trí não của trẻ. Để con khôn lớn và thông minh, cha mẹ cần hiểu rõ chất nào là tốt cho não bộ và cần bổ sung vào giai đoạn nào là phù hợp.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bộ não người có đến 60% là chất béo, trong đó thành phần omega 3 (bao gồm DHA, EPA và ALA) chiếm chủ yếu. Các thành phần còn lại chiếm 40%, phần lớn là nước, protein, carbohydrate và muối. Do vậy, trong giai đoạn đầu đời của trẻ, ba mẹ cần bổ sung đầy đủ các nhóm chất này để não bộ của con được phát triển tốt nhất.
Thời điểm nào nên bổ sung dinh dưỡng phát triển não bộ cho bé?
Nhiều ba mẹ đánh giá sai thời điểm phát triển não bộ của con, dẫn đến việc bổ sung dưỡng chất cho con chưa đúng lúc. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến sự tập trung và khả năng nhận thức – tư duy của con sau này.
Một số trường hợp, ba mẹ chỉ quan tâm đến sự phát triển trí não cho con khi con bắt đầu đi học. Hoặc khi thấy con có các biểu hiện kém tập trung, học tập sa sút, mới bắt đầu quan tâm.
Trên thực tế, não bộ của trẻ phát triển liên tục từ khi còn trong bào thai. Các kết nối não bộ dần được hình thành thông qua các trải nghiệm hàng ngày của trẻ. Từ những tương tác nhỏ cùng cha mẹ cho đến các sự vật và hiện tượng xung quanh cũng góp phần hình thành nên trải nghiệm và tính cách của trẻ sau này.
Nên bổ sung gì để phát triển trí não cho trẻ?
Dưỡng chất vàng không thể thiếu để phát triển trí tuệ cho bé phải kể đến Omega 3, DHA, EPA và ALA. Bởi đây là các thành phần thiết yếu, góp phần hình thành nên cấu trúc và chức năng của não bộ, hệ thần kinh.
Omega 3 được chứng minh là đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển thần kinh trung ương, đặc biệt là não và mắt. Bởi đây là thành phần acid béo phổ biến nhất trong tế bào thần kinh. Không chỉ giúp hình thành các kết nối mới, mà còn giúp các khớp thần kinh hoạt động mượt mà, trơn tru hơn, truyền thông tin nhanh chóng. Chính vì thế mà bé sẽ có phản xạ, tư duy nhạy bén hơn, tính toán nhanh hơn.
Trong một nghiên cứu lâm sàng có sự hợp tác từ nhiều quốc gia Anh, Tây Ban Nha và Hà Lan cho thấy Omega 3 đóng vai trò quan trọng trọng việc hình thành nhận thức – tư duy ở trẻ nhỏ. Bổ sung thêm Omega 3 vào chế độ ăn giúp trẻ tăng khả năng học hỏi, ghi nhớ, đồng thời nhạy bén hơn với các sự kiện từ thế giới bên ngoài.
Ngay từ khi sơ sinh, cha mẹ có thể bổ sung Omega Vit với Omega 3, DHA, EPA, ALA hàm lượng cao nhất trên thị trường để giúp con phát triển toàn diện cả não bộ và thị lực. Bởi cơ thể bé không thể tự tổng hợp được Omega 3 mà ba mẹ cần phải chủ động bổ sung đầy đủ cho con.
Ba mẹ biết không, mỗi lựa chọn của ba mẹ trong hành trình nuôi dạy con đều tác động rất lớn đến tương lai của con. Vậy nên hãy phối hợp khéo léo các yếu tố phát triển trí tuệ cho con thông qua nuôi dạy và dinh dưỡng, đặc biệt trong giai đoạn 1000 ngày vàng đầu tiên và kéo dài đến khi con đi học nhé!
Tài liệu tham khảo
James J. DiNicolantonio và cộng sự (2020), The Importance of Marine Omega-3s for Brain Development and the Prevention and Treatment of Behavior, Mood, and Other Brain Disorders, PubMed